شیستوزومیاز (Schistosomiasis) یا تب حلزون گاه یک بیماری شغلی در روستاها می‌باشد و در افرادی که بعلت شغل (کشاورزی، ماهیگیری، شالیکاری) یا بدلیل نبود آب بهداشتی، برای شستشو و حمام از آب غیر سالم استفاده می‌کننددیده می‌شود. عامل بیماری، انگل‌هایی از سرده شیستوزوما از خانواده ترماتودها می‌باشد. هرچند میزان مرگ‌ومیر این بیماری اندک است ولی به عنوان یک بیماری مزمن به خصوص در کودکان می‌تواند آسیب‌های مختلفی را ایجاد کند.
شیوع و پراکندگی
۵ گونه انگل شیستوزوما ایجاد کننده بیماری می‌باشند که در ایران تنها یک نوع آن شایع است که شیستوزوما هماتوبیوم (نوع ادراری) نام دارد. شیستوزوما ژاپونیکوم در آسیای جنوب شرقی شایع است. انتقال بیماری شیستوزومیاز به دلیل وفور حلزون میزبان واسط در اواخر بهار و اوایل تابستان بیشتر در این فصل است. شیستوزومیاز پس از مالاریا شایع‌ترین بیماری انگلی در جهان است و ۲۰۷ میلیون نفر را در ۷۶ کشور جهان و عمدتاً در کشورهای در حال توسعه مبتلا کرده‌است.
انتقال بیماری
وقتی افراد آلوده ادرار خود را در کنار آب دفع می‌کنند، تخم انگل وارد آب می‌شود. انگل در بدن حلزون آب شیرین رشد نموده لارو آزاد شده در نهایت از طریق نفوذ به پوست، افرادی که وارد آب می‌شوند را آلوده می‌کنند.
علایم بیماری
۱. مرحله اول: در محل ورود لارو به بدن (اغلب پوست پا) خارش، سوزش و تاول ایجاد می‌گردد. که اکثراً بسیار خفیف است.(به آن عارضه خارش شناگران می‌گویند)
۲. دومین مرحله علایم : انگل از طریق جریان خون وارد ریه می‌شود. لذا در مرحله دوم (۶ تا ۸ هفته بعد از مرحلة اول) بیشتر علائم ریوی هستند که به صورت تنگی نفس، سرفه خشک، تب نامنظم، خستگی و درد عضلانی است.
۳. سومین مرحله علایم (مرحله استقرار): کرم در محل اصلی خود (عروق مثانه) مستقر و از خون میزبان تغذیه و دفع مواد سمی دفع می‌کند. این مرحله معمولاً ۳ تا ۶ ماه پس از دفع تخم انگل با ادرار شروع می‌شود. مهم‌ترین علامت در این موقع درد در هنگام دفع ادرار و وجود خون در قطرات آخر ادرار است.
از عوارض ناشایع این بیماری سرطان مثانه می‌باشد.
درمان
درمان انتخابی شیستوزومیاز در کودکان پرازی‌کوانتل است. واکسن شیستوزومیا در حال ساخت است.
