سرطان روده بزرگ، یا سرطان کولون: در این بیماری سلولهای سرطانی در داخل بافت روده شروع به تکثیر میکنند. اگر چه این سرطان از جمله معمولترین سرطانهای بشر بهحسابمیآید اما بهدلیل بهبود روشهای غربالگری و تشخیصی، تعداد موارد جدید این بیماری و مرگ ناشی از آن بهطور قابل ملاحظهای کاهش یافتهاست. این بیماری در هر سنی بروز مییابد اما میزان بروز در سن بالای ۵۰ سال بیشتر است. زمانیکه در مراحل اولیه تشخیص دادهمیشود، این سرطان درمانپذیر است، اما تشخیص آن در این مراحل هیچگونه علامتی ندارد. روده بزرگ بخشی از سیستم گوارشی میباشد. روده باریک از انتهای معده شروع و به روده بزرگ ختم میشود و سپس روده بزرگ نیز از آنجا تا محل مقعد ادامهمییابد. روده بزرگ شامل دو بخش است: بخش اول کولون نامیده میشود که حدود ۱۸۰ سانتیمتر طول دارد. بخش دوم راست روده است که طول آن به ۱۵ تا ۲۵ سانتیمتر میرسد.
روشهای درمانی
بهطور کلی سه روش درمانی جهت درمان سرطان روده بزرگ وجوددارد که شامل جراحی، پرتودرمانی و شیمیدرمانی است. روش درمانی دیگری وجوددارد که در آن از روشهای بیولوژی استفاده میشود. البته استفاده از این روشها در حد مطالعات بالینی است.
جراحی: جراحی شایعترین روش درمانی در تمامی مراحل سرطان بهحسابمیآید. این روش به طرق مختلف انجام میشود و براساس نظر پزشک و مرحلۀ سرطان، روشهای جراحی متفاوت است.
عوارض جانبی جراحی: عوارض جانبی جراحی به محل تومور و نوع جراحی بستگی دارد. معمولاً در چند روز اول بعد از جراحی، بیمار احساس ناراحتی دارد ولی معمولاً درد با دارو قابل کنترل است. مدت زمان بهبود بعد از عمل جراحی در بیماران، متفاوت است.
پرتودرمانی: در این روش از اشعه X با انرژی بالا برای کشتن سلولهای سرطانی و کوچکنمودن اندازه تومور استفاده میشود. تولید اشعه میتواند خارج از بدن، توسط ماشینهای خاص یا داخل بدن، از طریق مواد تولیدکننده اشعه، صورتگیرد. پرتودرمانی بهتنهایی یا همراه با جراحی و شیمیدرمانی انجاممیشود.
عوارض جانبی پرتودرمانی: شایعترین عوارض جانبی پرتودرمانی خستگی، واکنش پوستی در محل برخورد اشعه با پوست و کاهش اشتها میباشد. همچنین ممکن است این روش منجر به کاهش گلبولهای سفید خون شود. در بسیاری از موارد این عوارض دائمی نیستند و قابل کنترل و درماناند.
شیمیدرمانی: در این روش، از داروها جهت کشتن سلولهای سرطانی استفاده میشود. داروهای ضد سرطانی اکثراً به فرم تزریق داخلی در بدن یا داخل عضلات و برخی به فرم خوارکی استفاده میشود. شیمیدرمانی یک روش درمانی سیستمیک بهحسابمیآید به این معنا که دارو از طریق جریان خون به قسمتهای مختلف بدن میرود تا سلولهای سرطانی را بکشد. در این روش داروها به صورت دورهای تجویز میشوند؛ یعنی دوره درمانی با یک دوره استراحت ادامهمییابد و بعد از آن، از ابتدا دوره درمانی شروع میشود. درصورتیکه سلولهای سرطانی، کبد را درگیر کرده باشند، میتوان دارو را مستقیماً به شریانهای تغذیهکننده کبد تزریق نمود.
بعد از آنکه جراح تمامی سلولها و بافت سرطانی را از طریق جراحی برداشت، یک دوره شیمیدرمانی نیز دادهمیشود تا سلولهای سرطانی باقیمانده نیز، در صورت وجود از بین بروند. عوارض جانبی شیمیدرمانی: داروهای شیمیدرمانی معمولاً سلولهای با سرعت تکثیر بالا را مورد هدف قرارمیدهند. ازآنجاییکه در بدن علاوه بر سلولهای سرطانی بافتهایی نظیر سلولهای خونی، بافت پوششی سیستم گوارشی و سلولهای فولیکول مو نیز از سرعت تکثیر بالایی برخوردار هستند، لذا ممکن است این بافتها نیز مورد هدف داروهای شیمیدرمانی قراربگیرد. در نتیجه از جمله عوارض جانبی میتوان به عفونت، خستگی، ریزش موی موقتی، زخمهای دهانی و غیره اشارهکرد. گاهش کلی سلولهای خونی، از جمله مهمترین عوارض جانبی داروهای شیمیدرمانی است. ازآنجاییکه داروهای شیمیدرمانی، مغز استخوان را به شدت تحت تأثیر قرارمیدهد، ممکن است کم خونی (بهصورت کاهش انرژی انجام کارها)، کاهش پلاکتهای خونی (بهصورت خونریزی) و کاهش گلبولهای سفید (بهصورت افزایش استعداد ابتلا به عفونتها) ایجادشود. معمولاً همۀ کسانی که از این روش درمانی استفاده میکنند به تمامی این علائم مبتلا نمیشوند. همچنین در طی دوره استراحت و بعد از قطع درمان تمامی این علائم برطرف میشوند. عوامل تشدیدکننده: مصرف زیاد گوشتهای چرب، غذاهای خیلی چرب، غذاهای سرخکرده، چاقی و اضافه وزن.
عوامل بازدارنده: مصرف میوهجات تازه مخصوصاً سبزیجات تازه، مصرف گوشت ماهی به جای گوشتهای قرمز، حبوبات، غلات، نوشیدن آب زیاد، و آبپزکردن غذاها (به جای سرخکردن). ترک مصرف الکل و ترک سیگار و تمرین و همچنین ورزش در بیشتر روزهای هفته میتواند خطر ابتلا به بیماری را کاهش دهد.