هاری بیماریی است که در اثر ویروسی از خانواده رابدو ویریده ایجاد می‌شود. این ویروس در تمام حیوانات خون‌گرم از جمله در انسان می‌تواند ایجاد بیماری کند. ویروس از بزاق حیوان هار و محل گازگرفتگی وارد بدن شده در ماهیچه‌ها به سمت اعصاب انتهایی می‌رود و شروع به تکثیر می‌نماید.

هاری هر سال ۵۵ هزار نفر (۳۱ هزار نفر در آسیا و ۲۴ هزار نفر در آفریقا) را می‌کشد. حدود ۴۰ درصد آن‌ها زیر سن پانزده سالگی دچار گازگرفتگی می‌شوند. مبتلایان اغلب کودکانی هستند که شاید بدون ترس یا آگاهی به طرف سگ‌های آلوده رفته باشند. از آنجا که بسیاری از کودکان پس از گاز گرفته شدن قادر به توضیح حادثه برای والدین نیستند، این نگرانی برای سازمان‌های بهداشتی وجود دارد که آمار واقعی مرگ بسیار بالاتر از آمار رسمی باشد.

مرگ در صورت ابتلا به هاری تقریباً قطعی است و در طول تاریخ تنها ۶ انسان از هاری جان سالم به‌در برده‌اند. نجات یک دختر ۱۵ ساله از هاری در ویسکانسین، ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۰۴ اولین مورد گزارش شده از غلبه دستگاه ایمنی انسان بر این بیماری بدون استفاده از درمان‌های خاص ضدهاری بود.

رئیس سازمان جهانی بهداشت حیوانات می‌گوید: «تا ۷۰ هزار کودک هستند که هر سال به طور دردناکی می‌میرند و رسانه‌ها آن را پوشش نمی‌دهند اما وقتی بیماری مرس ۲۰۰ آدم پیر را می‌کشد به آن توجه می‌شود.»

عامل

عامل بیماری هاری نوعی ویروس RNA دار است و نوروتروپ یعنی تمایل به سیستم عصبی دارد و وقتی به سیستم عصبی مرکزی حمله نماید تقریباً همیشه موجب مرگ میزبان می‌گردد.

ویروس هاری در حرارت ۵۰ درجه سانتی گراد در مدت ۱۵ دقیقه و در حرارت ۶۰ درجه در مدت ۳۵ ثانیه و در حرارت ۱۰۰ درجه سانتی گراد در مدت چند ثانیه از بین می‌رود. بنابراین برای ضدعفونی وسایل آلوده کافی است چند دقیقه آنها را جوشاند یا با فنل و الکل شستشو داد.

مخازن بیماری

کلیه حیوانات خونگرم پستاندار چه وحشی و چه اهلی به این بیماری حساس می‌باشند. البته در پرندگان ابتلا به این بیماری فقط به‌طور مصنوعی در آزمایشگاه گزارش شده‌است.

راه‌های سرایت بیماری

گاز گرفتن حیوانات
راه پوست
راه مخاط‌ها (لب، چشم، بینی)
دستگاه گوارش

درمان

درمان پس از بروز علائم بیماری هاری، دیگر امکان‌پذیر نیست و بیمار —با وجود مراقبت‌های کامل— طی یک یا دو هفته جان خود را از دست خواهد داد. برای مبارزه با بیماری می‌توان واکسیناسیون ضد هاری برای پیشگیری از بیماری انجام داد.