زهراه‌آماس یا زهدان‌راه‌آماس یا التهاب مهبل یا واژینیت (به انگلیسی: Vaginitis) به التهاب دستگاه تناسلی زنانه خارجی (عفونت واژن یا مهبل) که براثر عواملی مانند کلامیدیا، تریکومونا یا باکتریها ایجاد می‌شود گفته می‌شود. برخی عوامل مانند بهداشت پایین، دیابت، وجود IUD در رحم و... زمینه ساز واژینیتهای مکرر در خانمها هستند. هر چند التهاب واژن به تنهایی چندان عارضه‌ای ندارد ولی در صورت عدم درمان می‌تواند به سایر دستگاهها مانند رحم و مثانه گسترش یابد.
علائم بیماری
مهمترین شکایت بیمار خارش ناحیه تناسلی و افزایش ترشحات مهبل می‌باشد. گاه سوزش ادرار، دیسپارونی و... نیز داریم. در معاینه ترشحات غیر طبیعی و اریتم موضعی (قرمزی) ممکن است دیده شود.
عوامل موثر در پیشرفت بیماری
آنتی بیوتیکها (با تغییر فلور نرمال)
تغییر در سطوح طبیعی هورمونهای بدن که در حاملگی، شیردهی و یائسگی رخ می‌دهد.
شستشوی مهبل، دئودورانتهای مهبل و صابونها
مواد اسپرم کش
نزدیکی جنسی
بیماریهای منتقله از طریق جنسی
تحریک
مواد خارجی مثل نوار بهداشتی
انواع عفونت مهبل
سه نوع واژینیت خانمها را درگیر می‌کند:
۱ - قارچی: افزایش رشد قارچها مانند کاندیدا آلبیکنس در مهبل به علت تغییرات هورمونی یا قند خون بالا یا کاهش مقاومت در مقابل بیماری اتفاق می‌افتد که علائم آن شامل:
الف - سوزش و خارش حتی هنگام ادرار کردن یا مقاربت
ب - ترشحات سفید متراکم
ج - بوی خفیف
بوده و درمان آن شامل کرمها یا شیافهای مهبلی ضدقارج می‌باشد.
۲ - تریکوموناسی: تریکوموناس واژینالیس نوعی انگل تک یاخته‌ای که از طریق مقاربت جنسی از شخصی به شخص دیگر منتقل می‌شود علائم آن شامل:
الف - خارش و سوزش و تورم شدید مهبل
ب - ترشحات کف آلود خاکستری یا زرد - سبز
ج - بوی نامطبوع ماهی
د - درد حین ادرار کردن یا مقاربت جنسی
بوده و برای درمان آن نیاز به تجویز آنتی بیوتیک خوراکی وجود دارد. اغلب بیماران با یک دوز دارو درمان می‌شوند. همسر شخص مبتلا هم بایستی درمان شود و تا درمان وی بایستی از مقاربت اجتناب شود چون باعث آلودگی مجدد می‌شود.
۳- باکتریایی: که باعث واژینوز باکتریایی می‌شوند که ناشی از رشد شدید باکتریها در مهبل می‌باشد که می‌تواند با علت ناشناخته باشد یا از طریق مقاربت جنسی انتقال یابد. علائم آن شامل:
الف - خارش، سوزش و تورم مهبل
ب - ترشحات آبکی خاکستری
ج - بوی نامطبوع ماهی
د - درد حین ادرار کردن یا مقاربت
درمان آن شامل آنتی بیوتیک خوراکی یا روشهای دیگر می‌باشد. همسر بیمار هم بایستی همزمان درمان شود. تا پایان درمان از مقاربت اجتناب شود.
درمان
برای درمان واژینیت بسته به عامل ایجاد کننده از داروهایی مانند کرمهای موضعی مانند کلوتریمازول، داروهای خوراکی مانند کپسول فلوکونازول یا محلولهای شستشو کننده موضعی مانند بتادین یا سرکه استفاده میکنیم.
